دانشگاه آزاد اسلامی

واحد بردسیر

پایان نامه ، جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد(M.A) در رشته زبان و ادبیات فارسی

عنوان :

بررسی صور خیال ( صور بلاغی ) در دیوان اشعار وصال شیرازی

استاد راهنما :

جناب آقای دکتر محمدرضا براتی

استاد مشاور :

سرکار خانم دکتر بهجت السادات حجازی

پاییز 92

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

شعر و ادب پارسی از دیر باز با صور خیال در آمیخته و آشنا بوده است. صور بلاغی شامل تشبیه ، استعاره، مجاز و کنایه است و بیش از هزار سال است که شاعران فارسی زبان را در شعر، با خود ، آشنا و مأنوس ساخته است. در همه‌ی سبک‌های شعر کهن و معاصر، بسامد بالای کاربرد صور خیال را می‌توان مشاهده نمود.

در سبک دوره‌ی بازگشت که تتبّع و تقلیدی است از شعرای سبک عراقی و خراسانی ، ساختار صور بلاغی چه از دیدگاه لفظ و ساختار ظاهر ترکیبات و جملات و چه از نظر معنا و مسایل بیانی صور بلاغی ، از هر دو جهت ، شعر دوره‌ی بازگشت، نظر به سبک عراقی و خراسانی دارد.

وصال شیرازی که از شاعران دوره‌ی بازگشت است و از شاعران بزرگ دوره‌ی نخست بازگشت ادبی محسوب می‌شود، در حوزه‌ی صور بلاغی ، توانمند و صاحب هنر، ظاهر شده و به راستی که در همه‌ی حوزه های صور خیال به ویژه انواع تشبیه و استعاره، سرآمد شاعران زمان خود بوده است. پژوهش در مسائل بیانی و صور بلاغی دیوان اشعار او ما را به توانایی‌های او در آفرینش و پردازش انواع صور خیال آگاه می‌کند. مقایسه‌ی بیانی شعر وصال شیرازی با معاصران وی، توانایی بلامنازع وی را در هنر شاعری و بکارگیری فنون بلاغت توسط وی را بر هر پژوهنده ای محرز و قطعی جلوه می‌دهد.

در این پایان نامه هریک از مباحث صور خیال در دیوان وصال شیرازی از تشبیه، استعاره ، مجاز و کنایه در بخش‌های جداگانه با ارائه شواهدی از اشعار وی ، پژوهش شده و مسائل بیانی اشعار وصال را به گونه ای مبسوط در ابعاد مختلف باز نموده و ارائه شده است. این پژوهش نمونه ای نسبتاً کامل از مسائل بلاغت و صور خیال را در شعر دوره‌ی بازگشت به خواننده با ارائه شواهدی از اشعار وصال شیرازی ارائه می‌دهد.

واژگان کلیدی:  وصال شیرازی ،دیوان اشعار،صور بلاغی، تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                              صفحه

سرآغاز سخن

الف)بیان مسأله. 12

ب)اهمیّت و ضرورت تحقیق.. 13

د)اهداف تحقیق.. 14

الف: اهداف کلّی.. 14

ب: اهداف اختصاصی.. 14

ﻫ)پیشینه تحقیق.. 15

و)روش پژوهش… 16

ز)تحقیق توصیفی تحلیلی.. 17

ح)نوع مطالعه «روش‌ها و ابزار های گرد آوری اطلاعات». 17

ط) اسناد عمده‌ی مورد استفاده در این تحقیق: 18

ی) ابزار گردآوری اطلاعات: 18

ک)محدودیت‌ها و موانع. 18

فصل اوّل: تعاریف و کلیات تحقیق

تعاریف و کلیّات.. 20

1-1درباره وصال شیرازی و شعرش… 20

1-2 وصال و سبک بازگشت : 21

1-3وصال و شاعران سبک خراسانی و عراقی: 22

1-4 مختصری در موردعلم بیان. 26

1-5وصال و موسیقی شعر. 27

فصل دوّم: جایگاه علم بیان در شعر وصال شیرازی

بخش اوّل: تشبیه. 31

2-1-1 تشبیه. 32

2-1-1 حسی و عقلی بودن طرفین تشبیه. 32

2-1-2 محسوس به محسوس: 33

2-1-3 معقول به معقول. 39

2-1-4 محسوس به معقول. 41

2-1-5 معقول به محسوس: 43

2-1-6تشبیه خیالی و وهمی: 52

2-1-1-2تشبیه به اعتبار مفرد و مرکب بودن طرفین: 53

2-1-1-2-1 تشبیه مفردمقید به مفرد مقید. 53

2-1-1-2-2 تشبیه مفردغیر مقیدبه مفرد غیر مقید. 57

2-1-1-2-3تشبیه مفرد مقید به مفرد غیر مقید. 62

2-1-1-2- 4 تشبیه مفرد غیر مقید به مفرد مقید. 65

2-1-1-2-5  تشبیه مفرد به مرکب.. 67

2-1-1-2-6 تشبیه مرکب به مفرد. 68

2-1-1-2-7  تشبیه مرکب به مرکب.. 69

2-1-1-2-8 تشبیه مرکب به مرکب مرسل.. 86

انـواع دیگر تشبیه. 88

2-1-1-3-1 استخـدام (وجه شبه دوگانه ) 89

2-1-1-3-2تشبیه جمع. 89

2-1-1-3-3 تشبیه مفروق. 92

2-1-1-3-4 تشبیه مجمل.. 95

2-1-1-3-5 تشبیه مؤکد ومرسل.. 96

2-1-1-3-6 تشبیه مشروط و تفضیل.. 98

2-1-1-3-7 تشبیه ملفوف.. 98

2-1-1-3-8 تشبیه تفضیل.. 99

2-1-1-3-9 تشبیه مضمر. 101

2-1-1-3-10 تشبیه تمثیل.. 102

2-1-1-3-11 اضافه تشبیهی.. 102

بخش دوّم: استعـاره. 118

2-2-1 استعاره 119

2-2-1-1 استعاره مصرحه مجرده 119

2-2-1-2 استعارۀ مصرّحۀ مرشحه. 123

2-2-1-3 استعارۀ مصّرحۀ مطلقه. 127

2-2-1-4 استعارۀ مکنیۀ تخییلیّه (تشخیص)………………………………………………………………………………………128

2-2-1-5  استعاره مصرّحۀ تبعیّه. 137

2-2-1-6 اضافۀ استعاری.. 138

2-2-1-7  استعاره تمثیلیّه. 140

بخش سوّم کنـایه: 141

2-3-1 کنایه. 142

2-3-1-1 اقسام کنایه به لحاظ مکنیّ عنه……………………………………………………………………………………………………..142

2-3-1-2 انواع کنایه به لحاظ واضح بودن و مخفی بودن: 143

2-3-1-2-1ایماء 143

 2-3-1-2-2تلویح. 143

2-3-1-2-3تعریض… 144

بخش چهـارم: مجـاز. 149

2-4-1- مجاز 150

2-4-1-1 مجاز به علاقۀ جزء و کل. 150

2-4-1-2 مجاز به علاقه حال و محلّ……………………………………………………………………………………………………………..151

2-4-1-3 مجاز به علاقه ظرف و مظروف……………………………………………………………………………………………………….152

2-4-1-4 مجاز به علاقه آمر و مأمور ……………………………………………………………………………………………………………153

2-4-1-5 مجاز به علاقه ما کان…………………………………………………………………………………………………………………….153

2-4-1-7 مجاز به علاقه سبب و مسبب……………………………………………………………………………………………………….153

2-4-1-8 مجاز به علاقه  بدلیّت…………………………………………………………………………………………………………………..154

2-4-1-9 مجاز به علاقه تضاد……………………………………………………………………………………………………………………….154

2-4-1-10مجاز به علاقه مادیّت…………………………………………………………………………………………………………………….154

2-4-1-11 مجاز به علاقه قوم و خویشی……………………………………………………………………………………………………….154

2-4-1-12 مجاز به علاقه  آلیّه……………………………………………………………………………………………………………………..155

2-4-1-13 مجاز به علاقه عموم و خصوص……………………………………………………………………………………………………156

2-4-1-14 مجاز به علاقه ی غلبه………………………………………………………………………………………………………………….156

2-4-1-15مجاز به علاقه ملازمت………………………………………………………………………………………………………………….156

2-4-1-16 مجاز جنسیّت.. 157

فصل سوّم: نتیجه گیری

کتابنامه. 161

بیان مسأله

در این پایان نامه سعی شده است تا اطلاعات جامع و مستندی بر مبنای اشعار وصال، از عناصر بنیادی شعریعنی: تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه ، ارائه گردد و هر یک از عناصر صور خیال و بلاغت را در فصلی جداگانه، نسبتاً جامع و مُشَبع، باز نموده شود.

از آن جا که در شعر ، تتبّع و تقلید از سرآمدان و بزرگان، امری شایع و طبیعی است، شاعران دوره‌ی بازگشت از جمله وصال، با نظر به ویژگی‌های شعر کهن و راه و شیوه‌ی فحول ادبای پیش یعنی سرایندگان سبک عراقی و پس از آن خراسانی، توانستند به گونه ای طبیعی و توانمند، سرودن شعر را ادامه دهند و غزلیات ، قطعات و قصاید نسبتاً زیبا و هنرمندانه ای از خود به جای گذارند. البته برخی از اشعار آنان در ردیف بهترین اشعار به جای مانده در ادب پارسی نیز، قرار گرفته است که از آن جمله می‌توان به ترجیع بند معروف هاتف اصفهانی که بسیار عارفانه و از روی سوز و از سر حقیقت سروده شده است، اشاره کرد.

برای دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

لینک بالا اشتباه است

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

       

:: بازدید از این مطلب : 169