دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان

دانشکده حقوق

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد گرایش حقوق جزا و

جرم شناسی

عنوان :

(( بررسی وظایف و اختیارات پلیس در حفظ حقوق شهروندی در حقوق ایران))

استاد راهنما :

جناب آقای دکتر محمد حسن حسنی

استاد مشاور :

جناب آقای دکتر بهنام یوسفیان

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود

تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

پلیس، سازمانی دولتی و مسئول برقراری نظم و امنیت عمومی در جامعه است لذا جهت برقراری این مقوله می‌بایست دارای وظایف و اختیاراتی بوده تا بتواند نسبت به ایفای نقش اقدام نماید از آنجا که اولین مرحله ورود افراد به نظام عدالت کیفری سازمان پلیس می‌باشد لذا اهمیت نقش آن بیشتر آشکار و مردم همواره نظام حاکم را با پلیس می‌شناسند. از آنجا که در مرحله نخستین ورود به نظام عدالت کیفری امکان بیشترین تعرض به حقوق بنیادی و اساسی افراد مشاهده می‌شود لذا مطالعه شرح وظایف و اختیارات پلیس توجه خاص حقوقدانان را به خود معطوف داشته است بنابراین امروزه توجه به جایگاه علمی پلیس، وضع قوانین و مقرارت محدود کننده تعرض به حقوق بنیادی بشر، ‌توسل به شیوه‌ها و اقدام‌های پیش‌گیرانه و حمایتی با هدف کاهش میزان جرایم و آسیب‌های ناشی از آن بر سیاست جنایی نظام‌های مختلف تأثیر گذاشته است.

لذا با نگاهی به وظیفه پلیس در خصوص حفظ امنیت و مصالح عالیه کشور از یک طرف و احترام به حقوق شهروندی از سوی دیگر گاهی تعارض مشاهده می‌گردد که در تعارض میان این دو مهم است که پلیس به سوی رعایت حقوق شهروندی گام بردارد، علیرغم این مهم گاهی پلیس در جرایمی که منافع عالی مملکت را به خطر می‌اندازد (مانند تروریسم، پولشویی و …) ناگزیر از نادیده گرفتن برخی از موازین حقوق شهروندی است. که لازم است با تدوین قوانین جامع ضمن ایفای نقش از تعرض به حقوق شهروندی جلوگیری گردد لذا در این پژوهش ضمن بیان کاستی‌ها و نواقص موجود در باب حقوق شهروندی و وظایف و اختیارات پلیس چند راهکار و پیشنهاد زیربنایی جهت حسن اجرای امور ارائه گردیده است.

واژگان کلیدی: ‌پلیس، حقوق شهروندی، پیشگیری، وظایف، اختیارات

فهرست مطالب

مقدمه………………………………………………………………………………………………………… 1

بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………. 2

سئوالات تحقیق………………………………………………………………………………………….. 3

فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………………. 3

اهداف و کاربردها…………………………………………………………………………………………. 4

روش تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 5

معرفی پلان………………………………………………………………………………………………… 5

بخش اول : پلیس و حقوق شهروندی……………………………………………………………………………………. 6

فصل اول : پلیس…………………………………………………………………………………………………………………………… 7

مبحث اول :مفهوم و انواع پلیس………………………………………………………………………………………………….. 8

گفتار اول : مفهوم پلیس ……………………………………………………………………………………………………………… 8

الف) مفهوم پلیس در لغت……………………………………………………………………………………………………………. 8

   ب ) مفهوم پلیس در اصطلاح ………………………………………………………………………………………………… 9

گفتار دوم : انواع پلیس……………………………………………………………………………………………………………….. 10

الف) پلیس اداری و پلیس قضایی………………………………………………………………………………………………. 10

ب ) پلیس عمومی و پلیس خصوصی …………………………………………………………………………………….. 13

مبحث دوم : سابقه پلیس در ایران……………………………………………………………………………………………. 16

گفتار اول: پلیس در ایران باستان و پیش از اسلام…………………………………………………………………… 17

گفتار دوم: پلیس در دوران اسلامی تا زمان ناصرالدین شاه……………………………………………………… 17

گفتار سوم: پلیس در زمان شکل گیری به سبک نوین تا پیروزی انقلاب اسلامی…………………. 20

گفتار چهارم : پلیس از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون…………………………………………………. 28

مبحث سوم : وظایف و اختیارات پلیس……………………………………………………………………………………. 30

گفتار اول: استقرار نظم و امنیت………………………………………………………………………………………………… 30

گفتار دوم: تامین آسایش عمومی و فردی…………………………………………………………………………………. 32

گفتار سوم: پاسداری از دستاوردهای انقلاب اسلامی……………………………………………………………….. 33

مبحث چهارم : نهادهای پلیس در حوزه حقوق شهروندی……………………………………………………… 33

گفتار اول: مرکز فوریت های پلیسی 110…………………………………………………………………………………. 33

گفتار دوم: پلیس زن……………………………………………………………………………………………………………………. 36

گفتار سوم: پلیس پیشگیری……………………………………………………………………………………………………….. 37

گفتار چهارم : معاونت اجتماعی ناجا………………………………………………………………………………………….. 38

گفتار پنجم : مرکز حفاظتی مراقبتی انتظامی…………………………………………………………………………… 39

فصل دوم : حقوق شهروندی………………………………………………………………………………………………….. 41

مبحث اول : مفهوم حقوق شهروندی و واژگان مشابه……………………………………………………………… 43

گفتار اول: مفاهیم حقوق شهروندی و شهروند – تابعیت – ملیت………………………………………….. 44

گفتار دوم: حقوق شهروندی و حقوق بشر…………………………………………………………………………………. 47

مبحث دوم : پیشینه و خاستگاه حقوق شهروندی………………………………………………………………….. 52

گفتار اول: حقوق شهروندی در دین اسلام………………………………………………………………………………… 53

الف ) قرآن……………………………………………………………………………………………………………………………………. 55

1- حق حیات………………………………………………………………………………………………………………………………. 55

2- آزادی………………………………………………………………………………………………………………………………………. 57

3- عدالت و برابری………………………………………………………………………………………………………………………. 59

4- کرامت ذاتی انسان…………………………………………………………………………………………………………………. 62

ب) نهج البلاغه………………………………………………………………………………………………………………………….. 63

1- آزادی………………………………………………………………………………………………………………………………………. 64

2- عدالت و برابری………………………………………………………………………………………………………………………. 65

3- حقوق متقابل مردم و حاکمان………………………………………………………………………………………………. 68

گفتار دوم: حقوق شهروندی در حقوق عرفی…………………………………………………………………………….. 71

الف ) حقوق شهروندی در حقوق ایران……………………………………………………………………………………… 71

1- حقوق شهروندی در قانون اساسی………………………………………………………………………………………… 71

2- حقوق شهروندی در قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی………… 73

3- حقوق شهروندی در قانون مجازات اسلامی…………………………………………………………………………. 77

4- حقوق شهروندی در قانون آیین دادرسی کیفری………………………………………………………………… 79

ب ) حقوق شهروندی در حقوق بین الملل…………………………………………………………………………….. 81

1- اعلامیه جهانی حقوق بشر…………………………………………………………………………………………………….. 82

2- میثاق حقوق مدنی و سیاسی……………………………………………………………………………………………….. 84

3- میثاق بین المللی حقوق اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی………………………………………………… 85

بخش دوم : نقش پلیس در حفظ حقوق شهروندی در مواجهه با بزهکاری……………………………. 88

فصل اول : نقش پلیس در حفظ حقوق شهروندی در مرحله پیشگیری از ارتکاب جرم……….. 89

مبحث اول : مفهوم و انواع پیشگیری……………………………………………………………………………………….. 89

گفتار اول: مفهوم پیشگیری………………………………………………………………………………………………………… 89

گفتار دوم: انواع پیشگیری…………………………………………………………………………………………………………… 91

الف) پیشگیری کیفری………………………………………………………………………………………………………………… 91

ب ) پیشگیری غیر کیفری………………………………………………………………………………………………………… 92

1- پیشگیری اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………….. 93

2- پیشگیری وضعی……………………………………………………………………………………………………………………. 93

مبحث دوم : جایگاه قانونی پیشگیری از جرم در حقوق ایران……………………………………………….. 96

گفتار اول: قانون اساسی………………………………………………………………………………………………………………. 96

گفتار دوم: قانون مجازات اسلامی 1370…………………………………………………………………………………… 97

گفتار سوم: قانون اقدامات تامینی 1339…………………………………………………………………………………… 98

گفتار چهارم : قانون نیروی انتظامی 1369……………………………………………………………………………….. 98

گفتار پنجم : قانون اصلاح مبارزه با مواد مخدر 1368…………………………………………………………….. 99

مبحث سوم : مصادیق حفظ حقوق شهروندی در مرحله پیشگیری از ارتکاب جرم……………. 100

گفتار اول: حفظ حقوق شهروندی در بکارگیری سلاح و قوه قهریه……………………………………….. 100

گفتار دوم: حفظ حقوق شهروندی در ورود به حریم خصوصی …………………………………………….. 102

گفتار سوم: حفظ حقوق شهروندی در تحقیق درباره جرایم احتمالی……………………………………. 104

گفتار چهارم : حفظ حقوق شهروندی در اعمال محدودیت های آزادی رفت و آمد و تجمعات 105

فصل دوم : حفظ حقوق شهروندی در مرحله مقابله با جرم ارتکابی………………………………………. 106

مبحث اول : الزامات پلیس در حفظ حقوق شهروندی در مرحله کشف جرم……………………… 106

گفتار اول: الزامات سلبی…………………………………………………………………………………………………………….. 107

الف) عدم ورود خود سرانه به حریم خصوصی اشخاص………………………………………………………….. 107

1- بازرسی منازل……………………………………………………………………………………………………………………….. 108

2- بازرسی و کنترل مراسلات پستی، مخابراتی، صوتی، تصویری………………………………………….. 109

3- بازرسی اتومبیل ها……………………………………………………………………………………………………………….. 111

ب ) خودداری از توقیف خودسرانه اشخاص…………………………………………………………………………… 112

ج ) پرهیز از ایست و بازرسی خودسرانه……………………………………………………………………………….. 113

د ) اجتناب از رفتار غیر انسانی با اشخاص ………………………………………………………………………….. 114

هـ ) عدم ایجاد مانع در مداخله مراجع و مقامات صالح قضائی…………………………………………… 116

و ) اجتناب از اعمال تبعیض بین اصحاب دعوا……………………………………………………………………….. 117

گفتار دوم: الزامات ایجابی…………………………………………………………………………………………………………… 118

الف ) قبول شکایت متضرر از جرم……………………………………………………………………………………………. 118

ب ) تعقیب موضوع با وجود دلایل کافی………………………………………………………………………………… 119

ج ) مطلع ساختن از دلایل دستگیری …………………………………………………………………………………. 120

د ) تفهیم اتهام………………………………………………………………………………………………………………………… 122

هـ ) مطلع ساختن خانواده و وکیل متهم……………………………………………………………………………….. 123

و ) تسریع در رسیدگی به پرونده …………………………………………………………………………………………. 124

ز ) تنظیم صورتمجلس اقدامات انجام یافته………………………………………………………………………….. 125

مبحث دوم : الزامات پلیس در حفظ حقوق شهروندی در مرحله تحقیقات…………………………. 126

(بازجویی، بازرسی، معاینه محل و تحقیقات محلی و بازداشت احتیاطی)

گفتار اول: الزامات سلبی…………………………………………………………………………………………………………….. 126

الف) پرهیز از بازجوئی بدون وجود دلایل کافی……………………………………………………………………….. 126

ب) عدم طرح سوالات تلقینی…………………………………………………………………………………………………… 127

ج) عدم طرح سوالات گمراه کننده………………………………………………………………………………………….. 128

د) استفاده نکردن از دستگاه دروغ سنج ……………………………………………………………………………….. 129

هـ ) عدم توسل به نارکوآنالیز…………………………………………………………………………………………………. 130

و ) ممنوعیت هیپنوتیزم………………………………………………………………………………………………………….. 130

ز ) تزریق نکردن مواد مخدر …………………………………………………………………………………………………… 130

ح ) عدم توسل به شکنجه و اجبار و اکراه……………………………………………………………………………. 131

ط ) ممانعت نکردن از حضور متهم حین بازرسی، معاینه محل و تحقیقات محلی …………….. 132

ی ) اجتناب از اخذ تامین از متهم………………………………………………………………………………………….. 132

گفتار دوم: الزامات ایجابی…………………………………………………………………………………………………………… 134

الف ) بازجویی در ازمنه و امکنه مناسب………………………………………………………………………………….. 134

ب ) شناسایی دقیق هویت متهم و تفهیم اتهام……………………………………………………………………. 135

ج ) آگاه کردن متهم ازحق سکوت (مصونیت از خود اتهامی) و حق داشتن وکیل………….. 135

د ) احضار و جلب اشخاص تحت شرایط قانونی……………………………………………………………………. 136

هـ ) تسریع در بازجویی……………………………………………………………………………………………………………. 137

و ) حفظ اسرار حرفه ای ……………………………………………………………………………………………………….. 137

ز ) ابلاغ تاریخ معاینه محل و تحقیقات محلی………………………………………………………………………. 138

ح ) برخورد انسانی با توقیف شوندگان…………………………………………………………………………………… 139

ط ) تفکیک محل نگهداری توقیف شوندگان و محکومین …………………………………………………….. 139

ی ) تسلیم اعتراض توقیف شوندگان به مقامات قضایی………………………………………………………….. 139

مبحث سوم : الزامات پلیس در حفظ حقوق شهروندی بزه دیده، شاهد و مطلع………………… 140

گفتار اول: الزامات سلبی…………………………………………………………………………………………………………….. 141

الف ) نداشتن رفتار تحقیر آمیز با یزه دیده……………………………………………………………………………… 141

ب ) افشا نکردن اسرار و اطلاعات بزه دیده…………………………………………………………………………… 142

ج ) مانع نشدن بزه دیده از دسترسی به محتویات پرونده…………………………………………………….. 142

د ) عدم توسل به شکنجه و اجبار در اداء شهادت……………………………………………………………….. 143

گفتار دوم: الزامات ایجابی…………………………………………………………………………………………………………… 144

الف ) تضمین امنیت بزه دیده در برابر انتقام جویی……………………………………………………………….. 144

ب ) تضمین امنیت شاهد و مطلع در برابر انتقام جویی……………………………………………………… 145

نتیجه گیری و پیشنهاد ها…………………………………………………………………………………………………………. 147

منابع و ماخذ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 152

برای دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

لینک بالا اشتباه است

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

       

:: بازدید از این مطلب : 181