چکیده:

پنبه مهمترین گیاه لیفی دنیاست. اصلاح ژنتیکی پنبه به دلیل همبستگی منفی عملکرد و کیفیت الیاف و همچنین عدم اطلاع کافی در مورد ژن های موثر در کیفیت الیاف مشکل می باشد.

عملکرد پنبه از پارامترهای کمی است که به وسیله ژن های متعددی که در حالت تفکیک از هم دارای ارزش های متفاوتی هستند ، کنترل می شود. افزایش عملکرد و کیفیت پنبه دو فاکتور مهمی است که تحت تاثیر اجزای زیادی از فاکتورهای ژنتیکی و محیطی قرار می گیرند. شناخت عوامل موثر بر عملکرد و تاثیرات ژنتیکی و محیطی آن می تواند در اصلاح ارقام جدید موثر باشد. در این تحقیق 20 ژنوتیپ از گونه های زراعی هیرستوم و باربادنس در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال 1392 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد بین عملکرد با صفات تعداد شاخه رویا ،طول بلندترین شاخه رویا ،وزن 30 غوزه همبستگی ژنوتیپی مثبت و معنی داری در سطح یک درصد وجود داشت. همچنین عملکرد با ارتفاع و تعداد شاخه زایا همبستگی منفی و معنی دار داشت. همبستگی ژنوتیپی مثبت و معنی بین زودرسی با صفات ارتفاع ،تعداد شاخه زایا ،طول شاخه زایا و تعداد غوزه مشاهده گردید. ضمنا زودرسی با صفات تعداد شاخه رویا ،طول بلندترین شاخه رویا ،وزن 30 غوزه ،عملکرد همبستگی ژنوتیپی منفی معنی دار نشان داد.

کلمات کلیدی: گونه های تتراپلویید پنبه، همبستگی ژنتیکی فنوتیپی، عملکرد، زودرسی

1-1-مقدمه

گیاهان به عنوان ثروت هر جامعه و امانتی برای آیندگاه محسوب می­شوند. امروزه کارشناسان، گیاهان را زمینه­ساز ادامه حیات کلیه موجودات زنده و سرسبزی آنها را نشانه پیشرفت علمی و فرهنگی جوامع و زمینه ساز توسعه پایدار می­دانند. گیاهان نمونه­های بارز پایداری منابع طبیعی و به عنوان ماندگارترین و کامل­ترین اکوسیست­های زیستی محسوب می­شوند که در راس هرم غذایی قرار دارند. گیاهان با تشکیل اولین حلقه زنجیره غذایی به عنوان تولیدکنندگان اولیه شناخته شده­اند به طوریکه از یک طرف با جانوران و از طرف دیگر با یکدیگر و محیط اطراف خود یعنی محیط غیر زنده از جمله سنگ، خاک و آب در ارتباط هستند و بدین صورت چرخه حیات را به گردش در می­آورند. بشر به دلیل نیازهای روزمره خود وابستگی کامل به گیاهان دارد. این نیاز او را ترغیب می­کند تا با بهره­گرفتن از دانش و روش­های علمی نوین اطلاعات بیشتری در مورد گیاهان به دست آورد. گیاهان گوناگون شرایط خاصی را جهت رشد و نمو خود دارند به طوریکه مجموع این شرایط ارتباط بین گیاه و محیط را توجیه می­نماید (امید بیگی، 1374).

امروزه تولیدات گیاهی غذای اصلی جامعه­ی بشری را تشکیل می­دهد طوری که بیش از 90 درصد مواد غذایی مورد نیاز انسان از گیاهان تامین می­شود (بهداد، 1385). در بین محصولات گیاهی، گیاهان دانه روغنی به دلیل سهم بسزایی که در تولید مواد لیپیدی مورد نیاز بدن انسان دارد، از جایگاه ویژه­ای برخوردار هستند. افزایش روز افزون مصرف در کشورهای در حال توسعه تقاضا برای تولید مواد غذایی را بالا می­برد. از این رو برای افزایش تولید دو راه حل پیش رو است : افزایش تولید در واحد سطح و افزایش سطح زیر کشت. از آنجایی که پی­آمد افزایش سطح زیر کشت، کاهش مراتع و جنگل­ها و صدمات جبران ناپذیر محیط زیستی است؛ به نظر می­رسد تنها راه باقی مانده، افزایش تولید در واحد سطح می­باشد (قهرمان و عطار، 1377). در این اواخر توجه اصلاح کنندگان نباتات به گیاهان صنعتی یعنی گیاهانی که دارای ترکیبات شیمیایی مخصوص باشند جلب شده و به ژن‌های مفید توجه می‌نمایند (اهدایی، 1386).

هدف‌های کلی اصلاح نباتات افزایش عملکرد در واحد سطح، بهتر نمودن کیفیت محصولات کشاورزی و تولید مواد اولیه است. برای نیل به این اهدافش طریق مختلف ولی وابسته وجود دارد: افزایش عملکرد، مقاومت به آفات و امراض، گسترش دامنه‌ی کشت، افزایش کیفیت محصولات گیاهی، واریته‌های هیبرید و تولید نباتات جدید زراعی.

پنبه (Gossypium hirsutum L.) یکی از گیاهان صنعتی مهمی است که بیشتر با هدف تولید الیاف کشت می­شود. میزان عملکرد جهانی آن به طور متوسط 709 کیلوگرم در هکتار می باشد و 36 میلیون هکتار سطح زیر کشت جهانی دارد. میزان تولید سالیانه آن 117 میلیون تن بوده و کشورهای هند، چین و آمریکا به ترتیب بالاترین سطح زیر کشت پنبه را به خود اختصاص داده­اند (FAO. 2006). پیشرفت تکنیک، تغییرات در سیستم کشت و مسائل جدیدی که در زراعت پنبه مطرح می­گردد ضرورت تهیه ارقام جدید با صفات مورد نیاز را ایجاب می­کند. یکی از راههای افزایش عملکرد پنبه ارزیابی و انتخاب ارقامی است که از کشورهای خارج وارد شده و در شرایط اقلیمی مناطق مختلف سازگاری خوبی از خود نشان داده­اند(زینلی، 1378).

برای دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

لینک بالا اشتباه است

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

       

:: بازدید از این مطلب : 81